|
|
| (4 intermediate revisions by 2 users not shown) |
| Line 5: |
Line 5: |
| ''by Stefan J. E.'' | | ''by Stefan J. E.'' |
|
| |
|
| ===Coordinating particle, དང་སྒྲ་===
| | * Chapter overview: [[Tibetan Grammar - Syntactic particles]] |
| ====Conjunction====
| |
| =====Inclusion=====
| |
| * Tibetan grammatical term: {{gtib|སྡུད་པ་}}<br> | |
|
| |
|
| {{gfverb|ཕྱེ་བ།|འབྱེད་པ།|དབྱེ་བ།|ཕྱེས།|to divide|''v.t.''|ཐ་དད་པ་}} | | The {{gtib|དང་སྒྲ་}}" was formerly placed with the [[Tibetan Grammar - Syntactic particles|"syntactic particles"]] and called "coordinating particle {{gtib|དང་སྒྲ་}}", it can now be found as [[Tibetan Grammar - Associative Particle|"associative particle{{gtib|དང་སྒྲ་}}"]] |
| {{gsample5l|དེ་རེ་རེར་ཡང་གསུམ་གསུམ་དུ་དབྱེ་སྟེ། གཟུགས་ཕུང་ལ་འབྱུང་བའི་ཁམས་དང༌།|these each three three to divide form skandha major elements dhatu|སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དང་གསུམ།|container world content sentient being three|... [when] dividing each of these again into sets of three: regarding the form skandha [there is the division into] the three [of] the major elements, the world [which is] the container, [and] the sentient being [who are] the content.}}<br>
| |
|
| |
|
| {{gsample|གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཕུང་པོའོ།|form feeling perception formation consciousness skandha|Form, feeling, perception, formation and consciousness are the skandhas.}}<br>
| |
|
| |
| {{gsample|བགོ་བ་དང་བཟའ་བ་|clothes food|clothes and food}}<br>
| |
|
| |
|
| |
| '''With sociative meaning'''<br>
| |
|
| |
| {{gfverb|སོང་བ་, ཕྱིན་པ།|འགྲོ་བ།|འགྲོ་བ།|སོང་།|to go|''v.i.''|ཐ་མི་དད་པ་}}
| |
| {{gsample|བུ་གཉིས་དང་བཙུན་མོ་དང་རྒྱལ་པོ་ཕྱིན།|son two consort king went|The two sons, the consort and the king went.<br>The king went with the two sons and the consort.}}<br>
| |
| :'''Note:''' The sociative is more commonly expressed by different postpositions. E.g., {{gtib|ལྷན་ཅིག་ཏུ་}}, together.<br>
| |
|
| |
| {{gsample|རྒྱལ་པོ་བཙུན་མོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཕྱིན།|king consort together went|The king went together with the consort.}}
| |
| * {{gtib|དང་}} here comes together with {{gtib|ལྷན་ཅིག་ཏུ་}}.
| |
|
| |
|
| |
| =====Coordination of divisions=====
| |
| * Tibetan grammatical term: {{gtib|འབྱེད་པ་}}<br>
| |
|
| |
| {{gsample|ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། ཟག་བཅས་དང་ཟག་མེད་དོ།|dharmas two defiled undefiled|There are two dharmas, defiled and undefiled [ones].}}<br>
| |
|
| |
| {{gsample|རིག་གནས་ནི་ལྔ་སྟེ། སྒྲ་རིག་པ་དང༌། ཚད་མ་རིག་པ་དང༌། བཟོ་རིག་པ་དང༌། གསོ་བ་རིག་པ་དང༌། ནང་དོན་རིག་པའོ།|sciences five grammar logic crafts medicine inner science|There are five sciences: grammar, logic, crafts, medicine and the inner science.}}
| |
|
| |
|
| |
| ====Coordination of verbs====
| |
| =====Temporal=====
| |
| * Tibetan grammatical term: {{gtib|ཚེ་སྐབས་}}<br>
| |
| <!--
| |
| ཉལ་བ། ཉལ་བ། ཉལ་བ། ཉོལ། ༼ཐ་མི་དད་པ༽
| |
| ཆུ་ཚོད་དགུ་ཟིན་པ་དང་མལ་དུ་ཉལ།
| |
| hour nine bed lie down
| |
|
| |
| It became nine o’clock and [he] went to bed.
| |
|
| |
| ལྡངས་པ། ལྡང་བ། ལྡང་བ། ལྡོངས། ༼ཐ་མི་དད་པ༽
| |
| སྐྱ་རེངས་ཤར་བ་དང་མལ་ནས་ལྡང༌།
| |
| dawn arose bed get up
| |
|
| |
| The dawn arose and [he] got up.
| |
|
| |
|
| |
| 2.2.2 causal
| |
|
| |
| Tibetan grammatical term: རྒྱུ་མཚན་
| |
|
| |
| ཟོས་པ་ བཟས་པ། ཟ་བ། བཟའ་བ། ཟོ། ༼ཐ་དད་པ༽
| |
| སྨན་ལེགས་པར་ཟོས་པ་དང་ནད་ལས་གྲོལ།
| |
| medicine well ate illness freed
| |
|
| |
| After [he]had well eaten the medicine, [he] was cured.
| |
| From eating the medicine he was cured.
| |
|
| |
| ཡི་གེ་སློབ་པ་དང་མཁས་པར་འགྱུར།
| |
| འགྱུར་བ། འགྱུར་བ། འགྱུར་བ། ༼ཐ་མི་དད་པ༽
| |
| scriptures study learned become
| |
|
| |
| Study the scriptures and become learned.
| |
| From studying the scriptures one becomes learned.
| |
|
| |
|
| |
| 2.2.3 coordination after imperative
| |
|
| |
| ཉན་པ། ཉན་པ། མཉན་པ། ཉོན། ༼ཐ་དད་པ༽
| |
| ཁྱོད་ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག་དང༌། ཁྱོད་ལ་བསྟན་པར་བྱའོ།།
| |
| you well listen "!" you explain auxiliary
| |
|
| |
| Listen well! And [I] will explain to you.
| |
|
| |
|
| |
|
| |
| 2.3 imperative / instruction
| |
|
| |
| Tibetan grammatical term: གདམས་ངག་
| |
|
| |
| བསྒྲུབས་པ། སྒྲུབ་པ། བསྒྲུབ་པ། སྒྲུབས། ༼ཐ་དད་པ༽
| |
| ལེགས་པར་སྦྱོངས་དང༌། ཆོས་སྒྲུབས་དང༌།
| |
| well study Dharma accomplish
| |
| སྦྱངས་པ། སྦྱོང་བ། སྦྱང་བ། སྦྱོངས། ༼ཐ་དད་པ༽
| |
| Study well! Accomplish the Dharma!
| |
|
| |
|
| |
| 2.4 coordination
| |
|
| |
| 2.4.1 coordination
| |
|
| |
| ་་་ལོག་ལྟ་མངོན་གྱུར་མེད་པ་དང༌། གཞན་བསད་ཀྱང་མི་འཆི་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་ཡིད་འོང་མེད་པས་་་་
| |
|
| |
| wrong views manifest not have other killed even not die possessions appealing not exist
| |
|
| |
| [in the hell realm] ... [they] don’t have manifest wrong views; and even [if one] has killed an other [one], [no one will] die; and because [there] are no appealing possessions...
| |
|
| |
|
| |
| 2.4.2 coordination of quotations
| |
|
| |
|
| |
| ་་་བསྐྲད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་གྲགས་པ་དང་
| |
|
| |
| to expel offerings give not do [it is said] and bodhisattva renown
| |
|
| |
| ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་སྦྱིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌།་་་
| |
|
| |
| verse offerings give not do [it is said] and
| |
|
| |
| [it is said]: "... [a bodhisattva] does not give offerings in order to expel [someone]", and [it is said]: "A bodhisattva does not give offerings in order to be renown or praised.", and: "..." ."
| |
|
| |
|
| |
| 2.5 with repeated words or particles
| |
|
| |
|
| |
| ཞག་དང་ཞག་
| |
|
| |
| day day
| |
|
| |
| day by day
| |
|
| |
| ཁྱིམ་དང་ཁྱིམ་
| |
|
| |
| house house
| |
|
| |
| house by house
| |
|
| |
| ཡང་དང་ཡང་དུ་
| |
|
| |
| again again
| |
|
| |
| again and again
| |
|
| |
|
| |
| -->
| |
| '''<nowiki>[</nowiki>...<nowiki>]</nowiki>'''
| |
| =Endnotes=
| |
| <references/>
| |
|
| |
|
| [[Category:Tibetan Grammar]][[Category:Syntactic Particles]] | | [[Category:Tibetan Grammar]][[Category:Syntactic Particles]] |