WORK IN PROGRESS: the grammar articles are being edited for wiki publication. During editing, the content might be incomplete, out of sequence or even misleading.
by Stefan J. E.
Continuative particle, ལྷག་བཅས་ཀྱི་སྒྲ་
Spelling
| last letter of the word
|
particle
|
example: word with particle
|
| ན་, ར་, ལ་, ས་, དྲག་[1]
|
ཏེ༌
|
བྱོན་ཏེ། གུར་ཏེ། འཁྲུལ་ཏེ། བྱེས་ཏེ། ཕྱིནད་ཏེ།
|
| ད་
|
དེ༌
|
འཐད་དེ།
|
| ག་, ང་, བ་, མ་, འ་; "no postfix letter" མཐའ་མེད་
|
སྟེ༌
|
དག་སྟེ། བཟང་སྟེ། བཏབ་སྟེ། སྒོམ་སྟེ། འདའ་སྟེ། སྐྱེ་སྟེ།
|
Junction
- Tibetan grammatical term: མཚམས་སྦྱོར་འདྲེན་པ་
Temporal progress with causal relation
- Tibetan grammatical term: བྱེད་པས་བྱ་བ་དུས་རིམ་ཅན་དུ་འདྲེན་པ་
| to see
|
v.t.(!)
|
ཐ་མི་དད་པ་(!)
|
| མཐོང་བ།
|
མཐོང་བ།
|
མཐོང་བ།
|
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| to look
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| བལྟས་པ།
|
ལྟ་བ།
|
བལྟ་བ།
|
ལྟོས།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| མིག་གིས་བལྟས་ཏེ་གཟུགས་མཐོང༌།
|
| eyes looked form saw
|
[He] looked with [his] eyes and [then] saw the form.
|
| to strike, offer
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| བཏབ་པ།
|
འདེབས་པ།
|
གདབ་པ།
|
ཐོབ།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| གདམས་ངག་བཏབ་སྟེ་སེམས་ལ་ཕན།
|
| oral instruction (verbalizer) mind benefit
|
Oral instructions were given and the mind was benefited.
|
Temporal progress
- Tibetan grammatical term: བྱ་བ་གཉིས་དུས་རིམ་ཅན་དུ་འདྲེན་པ་
| to gather
|
v.i.
|
ཐ་མི་དད་པ་
|
| ཚོགས་པ།
|
ཚོགས་པ།
|
ཚོགས་པ།
|
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| to listen
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| མཉན་པ།
|
ཉན་པ།
|
མཉན་པ།
|
ཉོན།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| སློབ་གྲྭ་ཚོགས་ཏེ་ཆོས་ཉན།
|
| school gathered Dharma listen
|
The school gathered and listened to the Dharma.
|
| to cut
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| བཅད་པ།
|
གཅོད་པ།
|
གཅད་པ།
|
ཆོད།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| ཤིང་བཅད་དེ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད།
|
| wood cut study do
|
studying after having cut the wood
|
| བླ་མ་གྲུབ་པ་ ཐོབ་སྟེ་ སོང༌།
|
| lama siddhis attained went
|
The lama attained siddhis and left.
|
Simultaneity
- Tibetan grammatical term: བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཅར་འདྲེན་པ་
Temporal simultaneity
| ཁ་གདམས་ཏེ་མིག་བགྲད།
|
| mouth open eyes open wide
|
mouth open and eyes wide open
|
| to meditate
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| བསྒོམས་པ།
|
སྒོམ་པ།
|
བསྒོམ་པ།
|
སྒོམས།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| to cook
|
v.t.
|
ཐ་དད་པ་
|
| བཙོས་པ།
|
འཚོད་པ།
|
བཙོ་བ།
|
ཚོས།
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| མི་ལས་བསྒོམས་ཏེ་སྲིང་མོས་ཟྭ་བཙོས།
|
| Mila meditating sister nettle cooked
|
While Mila was meditating, his sister cooked nettles.
|
General simultaneity, coordination
| བྲམ་ཟེ་དེའི་ཆུང་མ་ལ་བུ་ཕོ་ནི་མེད་ཀྱི། བུ་མོ་བདུན་ཡོད་དེ། རབ་ཏུ་དབུལ་ཕོངས་སོ།།
|
| Brahmin wife son not have daughters seven have extremely poor
|
While that Brahmins wife did not have [a] son, [she] had seven daughters [and] was very poor.
|
Clauses with contradictory meaning
- This could be viewed as a particularity of section Simultaneity
| to see
|
v.t.(!)
|
ཐ་མི་དད་པ་(!)
|
| མཐོང་བ།
|
མཐོང་བ།
|
མཐོང་བ།
|
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| ཁྱོད་ཀྱིས་ཕྱོགས་གཅིག་མཐོང་སྟེ་གཉིས་ཀ་མི་མཐོང༌།
|
| you side one see both not see
|
You see one side, but [you] do not see both.
|
| ལར་མི་ང་རང་ངན་ཏེ་བླ་མ་བཟང།
|
| generally person myself bad lama good
|
In general, even though I' m bad, [my] Lama is good. (lit.: ... even though the person [who is me] myself is bad ...)
|
| to understand
|
v.t.(!)
|
ཐ་མི་དད་པ་(!)
|
| རིག་པ།
|
རིག་པ།
|
རིག་པ།
|
|
| past
|
pres.
|
fut.
|
imp.
|
|
| ་་་དེ་ནི་བསམ་པའི་ལས་ཡིན་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ།
|
| that hought actions is body speech action know auxiliary
|
Even though that are actions [motivated by] thoughts, [they] are to be understood as actions of body and speech.
|
Clarification
- Tibetan grammatical term: དམ་བཅའ་འདྲེན་པ་
Here the continuative particle stands after a word, term, topic, statement or sentence introducing a clarification, explanation, definition, reason, examples, metaphor or supporting quote.
Divisions
- Tibetan grammatical term: དབྱེ་བ་འདྲེན་པ་
Listing of divisions, subdivisions, lists or specifics
[...]
Endnotes